Heenreis

19 aug ’25 >> Drie boeken had ik willekeurig van de nog-te-lezen-plank gehaald en meegenomen op vakantie. Of willekeurig überhaupt bestaat laat ik voor het gemak maar even in het midden, het formaat was een selectie criterium. Terwijl ik net het museum over de gebroeders Grimm in Kassel had bezocht kom ik tot de ontdekking dat de schrijfster een hoofdstuk hieraan gewijd heeft. Niet zozeer aan het leven van de gebroeders; dat is waar het museum over verhaald maar over het sprookje ‘de gouden vogel’. De schrijfster weet met gemak de verbinding te leggen tussen de gouden vogel van Grimm en Elia op de Horeb (1 Koningen) om daar vervolgens een gedicht van een Gestapo gevangene en een tekst uit 1300 over eeuwige wijsheid in te vlechten. En dan vergeet ik Psalm 139. 

Dit boek is 50 jaar geleden geschreven en volgens Dorothee Sölle was er toen binnen het christelijke geloof met name aandacht voor de terugreis, naar de verantwoordelijkheid in de wereld. Het theoretiseren, het niet komen tot de kern, het praten over ‘fietsen’, maar niet het ‘fietsen’ zelf en wat dit in je losmaakt, omhoog laat borrelen. Zij heeft deze bladzijden geschreven met als hoofdthema ‘dood door brood alleen’. Het is een weergave van haar zoektocht hierin. Het gaat over mensen met verstarde ogen en bevroren harten. Het gaat ook over Jezus en hoe Hij de dood overwonnen heeft. Niet alleen zijn eigen opstanding maar ook de dood van de mensen op Zijn pad, zo wel sociaal als fysiek. Ik citeer: ‘Het sterven werd door Jezus en zijn vrienden namelijk niet gezien als het ergste dat iemand kon overkomen. Ze waren banger voor het leven dat door de dood wordt beheerst dan voor de dood zelf. Ze vonden het erger geregeerd te worden door de dood, die door mensen voor mensen toebereid wordt en die alle leven onderdrukt en verstik, dan te sterven. Hun grootste vijand was niet de natuurlijke dood, het zonder-leven-zijn, zoals we dat op de gezichten van zoveel mensen in deze maatschappij dagelijks kunnen lezen. Tegenover dit sterven en deze manier van doodgaan – door brood alleen en voor brood alleen – past alleen verzet, dat tot het uiterste gaat, hartstochtelijke strijd. Onze houding tegenover de dood is echter precies omgekeerd aan die van Jezus en zijn vrienden. Wij houden ons aan de honigzoete Christus en willen de bittere Christus niet. Wij accepteren de gewelddadige dood, die ons omgeeft, de dood als sociaal gebeuren, … , dood door afstomping, de verstikkingsdood door brood alleen, de dagelijkse verschrikkelijke dood van het helemaal niet leven, min of meer als een noodlot. De natuurlijke dood … bestrijden we echter met groot materieel, als iets dat de voorkomen is.’ 

En dan borrelt bij mij 2 Kronieken 10 omhoog. Dit las ik vanmorgen voor het eerst en het blijft hangen. Dit hoofdstuk gaat over het onverstandige optreden van Rechabeam en de scheuring van het rijk. Hij zegt in vers 14 tegen het volk ‘Heeft mijn vader jullie het leven zuur gemaakt? ik zal jullie het leven nog zuurder maken!’*. Waarbij het volk antwoordde in vers 16 ‘Wie denk jij wel niet dat je bent. Krijg veren. Wij gaan naar huis.’* 

Leven doe je iedere dag, sterven maar één keer. Durf te leven naar het leven en kies voor leven vanuit Liefde. Haal je lijken uit de kast en zet ze buiten in de zon, ze zullen als sneeuw verdwijnen. 

*dit is de vrije ERT vertaling.